Özel Eğitimde Öfke Kontrol Bozukluğu

Öfke hoşnut olunmayan ya da istenmeyen durumlar karşısında kişinin dışarıya yansıtmış olduğu duyguya denmektedir. Olması gereken bir duygudur fakat kontrolden çıkıp yıkıcı bir hal aldığında problemlere sebebiyet verir. Diğer duygularımızda olduğu gibi öfkelendiğimizde de fizyolojik ve biyolojik etkiler olmaktadır. Kan basıncında artma, adrenalin seviyesinde yükselme meydana gelir. 

  Özel eğitimdeki öğrencilerde öfkeyi ele alırsak; sinirli, anlaşılmakta iletişim kurmakta zorluk yaşanan, kavgaya hazır biçimde ve kurallara uymak istemeyen öğrencilerdir. Tepkileri ölçüsüz olup bununla beraber sakinleştirmede zorluk yaşanabilir.

Peki özel eğitim ve rehabilitasyondaki öğrencilerde öfke neden olmaktadır?  içsel ve dışsal olarak nitelendireceğimiz nedenler vardır. Dışsal nedenler olaylara bağlı olarak gelişmektedir. Mesela yaşanan bir iletişim eksikliği, yanlış bir aile tutumu, eğitim gördüğü yerde yeterli özverinin olmaması, cezaların olması,  ekonomik, sosyal durumlar ve travmatik olaylara maruz kalması  gibi durumlar dışsal nedenlerdir, bunlarda  kişi ve olaylara bağlı olarak gelişmektedir. İçsel nedenler ise kendi sorunlarından dolayı ortaya çıkan konulardır. İstenmeyen hoşnut olunmayan durumların yaşanması veya tekrarlanması, hayal kırıklıkları gibi nedenlerde içsel olarak nitelendireceğimiz sebeplerdir.

Bu durumlar karşısında nasıl bir yol izlenmelidir?  İlk başta nedene odaklanıp neden oldu diye sorgulanıp sonra ise öfke davranışlarının da kendini ifade etme şekli olduğu düşünülmelidir.

Yaşı, konumu göz önüne alınıp yani konuşamıyorsa, duyamıyorsa veya iletişim kurmakta zorluk yaşayan bir öğrenciyse kendini ifade edeceği doğru kanallar tercih edilip ona göre ilerlenmelidir. Bu bir resim testi olur, oyun terapisi, konuşma kartları, resimli yazılı defterler veya farklı materyaller ile yardımcı olunmalıdır.

Aile de iletişim modelini ele almalı bir hata var mı diye kendini sorgulamalıdır. Beraber daha çok paylaşımda bulunulabilir değer verdiği hissettirilebilir. Sevgi yetersizliği, öz bakım eksikliği olan bir çocuk, ergen üzüntüsünü bu şekilde de dile getirir bunu unutmamak gerekir.

Ceza yöntemi yerine olumlu davranışları hatırlatılmalıdır. Sakinleşmesi beklenmelidir. Öfkesini atacağı uğraşlara yönlendirilebilir futbol, basketbol, voleybol gibi sporlar etkili olmaktadır.

Saldırganlık sergileyen modellerle aynı ortamda bulunmaması ve aynı şekilde televizyonda sosyal medyada yer alan olumsuz içerikleri olabildiğince izlemesi engellenmelidir.  Bunlarla beraber uzmanla iş birliğinde olup psikoterapi ve belli ilaçlarda tedavisinde kullanılabilir.

Yorum Yap